داستان های فولکلور کردی بخشی از میراث فرهنگی و مهم ایران به شمار می آید. این افسانه های شگفت انگیز و پر رمز و راز شامل مضامین مختلف می شود: ازدواج انسان با جن و پری، سوزاندان تار مو، ازدواج انسان با دیوها و پریان، کفش آهنین، سحر و جادو، معما و روح کدویی.
مستشرقینی مانند مینورسکی ابوویان و عرب شمو افسانه های کردی را عاملی مهم برای شناخت باورهای دینی دانسته اند. پرفسور اولریش مارزلف، یکی از اعضای آکادمی جهانی قصه شناسی در آلمان، معتقد است افسانه های کردی ماهیتی ویژه دارند. همین ماهیت ویژه آنها را از قصه های دیگر اقوام متمایز می کند و باید جدا از آنها بررسی شوند.[1]
در افسانه های کردی، نبرد خیر و شر نمود آشکاری دارد. نیروی خیر انسان است و و مانند مردم عادی زندگی می کند. ولی نیروی شر که اغلب شیطان یا دیو است در بیغوله ها و تاریکی ویرانه ها و غارها زندگی می کند. دیو در افسانه های کردی، تنها یک هیولا نیست، بلکه روحی دارد جدا از جسم خود! این روح در کدو، لای جرز دیوارها نگهداری می شود تا کدو شکسته نشود دیو از پای در نمی آید! بخشی مهم از افسانه های کردی را نیز قصه های مذهبی تشکیل می دهد. در این داستان ها، هرگاه فردی به مصیبتی دچار شود، حضرت خضر به یاری او می آید. حضرت خضر در این افسانه ها یاریگر درماندگان است.[2]
. اولریش مارزلف (1376)، طبقه بندی قصه های ایرانی، تهران، سروش.[1]
. عزالدین مصطفی رسول (1377). پژوهشی در زمینه فولکلور کردی، ترجمه هاشم سلیمی، تهران، مرکز تحقیقات صدا و سیما، ص 11.[2]
درک و دریافت مفاهیم و مضامین ادبیات عامه در نهایت مارا به این نتیجه سوق خواهد داد که سرچشمه و منشاء وجودی همه ی انسان ها یک نقطه بیش نیست که این مهم، یک عامل جدی در پیشگیری از خودخواهی ها، تعصبات کورکورانه، درک معنای دقیق انسانیت و فرهنگ غنی اقوامی خواهد بود که بسیار نادیده گرفته شده اند…و هم چنین بالا بردن سطح اعتماد به نفس آن دسته از اقوام، ایلات و طوایفی خواهد بود که در گذر زمان پیوسته مورد تحقیر و آزار و صدمات جبران ناپذیر عقاید فاشیستی بوده اند و از مهم ترین این اقوام در ایران، قوم ریشه دار و با اصالت لر می باشد که یکی از مامن های آنان استان کهگیلویه و بویراحمد است…